Maumivu ya chini ya kitovu kwa wanawake

Na Adimu Nihuka Jr.

M

aumivu ya chini ya kitovu kwa mwanamke na mwanaume kitaalamu huitwa lower abdominal pain ni tatizo ambalo huwakumba watu wengi lakini kwa bahati mbaya wengi hulichukulia kuwa ni jambo la kawaida kitu ambacho baadae husababisha wagonjwa wengi kuingia kwenye matatizo makubwa ya kiafya hasa kwenye mfumo wa uzazi na mfumo wa chakula.

Maumivu ya chini ya kitovu yapo yale ya chini yake, katikati, kushoto na kulia. Kwa wanawake maumivu ya kushoto na kulia yapo ya aina mbili. Kuna yale ambayo yanakuwa ya upande mmoja lakini husambaa kwa urefu wa sentimita mpaka nne na inaweza ikawa upande mmoja au pande zote mbili lakini yapo mengine chini ya kitovu ambayo yanaweza yakawa upande mmoja au pande zote mbili bila kusambaa kwa urefu.

Kuna maumivu mengine chini ya kitovu huwapata wanawake wakati tu wanaposhiriki tendo la ndoa kwa ndani ya uke au chini ya kitovu. Pia yapo ambayo huwapake wakati wameinama, wakati wa kunyaynyua vitu vizito, wakati wa kucheka au kuimba na wakati mwingine wakiwa wamelala kifudifudi.

Maumivu chini ya kitovu yanaashiria matatizo kwa wanawake kama vile mirija ya uzazi kujaa maji mazito na machafu ambayo huzuia yai kutembea kwenye mirija ua uzazi. Mwanamke ambaye amewahi kuambiwa na daktari kwamba anatakiwa asafishwe kizazi chake au mirija ya uzazi na wakati huo huo anasikia maumivu chini ya kitovu kushoto na kulia au upande mmoja kuna uwezekano akawa na tatizo la mirija ya uzazi kuziba kutokana na kujaa maji machafu.

Lakini pia maumivu hayo yanaashiria kutokukomaa kwa mayai ya uzazi. Hii husababisha vifuko vya mayai ya uzazi kuvimba ovaritis na kumletea mwanamke maumivu chini ya kitovu mithiri ya kichomi.

Mwananmke ambaye anamaumivu chini ya kitovu na wakati huo huo ana matatizo ya hedhi kukoma au kutoka kwa mpangilio maalum kuna uwezekano mkubwa akawa na tatizo la vifuka vyake vya mayai ya uzazi kutokomaza mayai na hivyo mayai kutotoka kwenye vifuko hivyo na kusababisha kuvimba na hatimaye humsababishia mwanamke maumivu makali au kitu kama kichomi.

Pia humsababishia kuvimba kwa kuta za mji wa mimba na kuta za mirija ya uzazi yaani Pelvic inflammatory Disease(PID). Mwanamke anayesikia maumivu chini ya kitovu, katikati na pembeni lakini pia akawa anatokwa na uchafu mzito mithiri ya maziwa mtindi kuna uwezekano akawa na PID hasa kama amawahi kukumbwa na tatizo la kuharibika kwa mimba kabla haijafikisha miezi mitano.

Ieleweke kuwa maumivu chini ya kitovu yanayohusisha afya mbovu ya kibofu cha mkojo huambatana na mgonjwa kutoa haja ndogo kidogo sana ila mara kwa mara.

Mumivu chini ya kitovu kwa wanaume huashiria pia tatizo la tenzi dume liitwalo prostatitis yaani kuvimba kwa tenzi dume. Mumivu haya hujikita kwenye shina la uume na huashiria tatizo hili hasa kama mwanaume anakwenda haja ndogo mara kwa mara nyakati za usiku na umri ukiwa unaelekea miaka 50 au zaidi.

Dalili nyingine ambatano ni kutoa haja ndogo ambayo ina kasi ndogo sana tofauti na kawaida, ikiambatana na maumivu kiuno na mgongo, kuvimba kwa korodani, haja ndogo inayoambatana na usaha na damu, maumivu ya uume wakati wa kufika kileleni na dama maji ya uzazi.

Kwa wanaume, maumivu haya ya chini ya kitovu huashiria pia tatizo ambalo kitaalamu huulikana kwa jina la hernia ambayo waswahili huita ngiri. Mwanaume anaposiia maumivu haya ya chini ya kitovu ikiambatana na maumivu ya korodani, korodani moja kupungua na nyingine kukua zaidi au zote mbili kukua au kupotea ni dalili ya ugonjwa huu ambao huharibu ubora wa uzalishwaji wa megu za kiume ambazo zaweza kuzalisha chache au ambazo hazina kasi ya kutosha ya kusafiri kwenye via vya uzazi vya mwanamke na hivyo mwanaume kupoteza uwezo wake wa kutungisha mimba.

Maumivu chini ya kitovu kwa wanaume kama ilivyo kwa wanawake huashiria tatizo la maambukizi katika mfuko wa haja ndogo yaani Urinary Track Infection(UTI) ambapo dalili zake ni kama zile za mwanamke hapo juu.

HITIMISHO

Vipimo vya tiba vyahitajika mapema bila kuchelewa ili kuepuka madhara makubwa katika mfumo wa uzazi, mkojo na hata wa chakula.

Chanzo: Gazeti la Ijumaa wikienda(April 03-09, 2017); ukurasa wa 13.